Στενεύουν τα χρονικά περιθώρια για την κυβέρνηση, που καλείται μέσα στις επόμενες δέκα ημέρες να παρουσιάσει νομοθετική διέξοδο απέναντι στο θεσμικό αδιέξοδο που προκάλεσε το Προεδρικό Διάταγμα για τη δόμηση σε οικισμούς κάτω των 2.000 κατοίκων. Το «πάγωμα» των οικοδομικών αδειών σε δεκάδες χιλιάδες μικρούς οικισμούς έχει προκαλέσει σοβαρές πολιτικές αναταράξεις εντός της Νέας Δημοκρατίας, ενώ εντονότατες είναι οι αντιδράσεις από τοπικές κοινωνίες και ιδιοκτήτες ακινήτων στην περιφέρεια.
Ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Σταύρος Παπασταύρου άφησε να διαφανεί, μιλώντας στο κεντρικό δελτίο του Alpha, ότι η λύση δρομολογείται και δεν αποκλείεται να ανακοινωθεί μετά τις διαδοχικές συσκέψεις στο Μέγαρο Μαξίμου. Σύμφωνα με πληροφορίες, η πολιτική ηγεσία του ΥΠΕΝ προσανατολίζεται σε «οριζόντια» ρύθμιση, η οποία θα καλύψει τους περίπου 10.000 οικισμούς που πλήττονται, χωρίς όμως ενιαία δόμηση – θα προβλέπονται διαφοροποιήσεις βάσει κριτηρίων.
Η δύσκολη εξίσωση του ΣτΕ και της ιδιοκτησίας
Το πολιτικό σκηνικό μοιάζει εύθραυστο. Από τη μία, το Συμβούλιο της Επικρατείας έχει οριοθετήσει το πλαίσιο αυστηρά, δημιουργώντας ένα ισχυρό δεδικασμένο, κι από την άλλη, η κυβέρνηση οφείλει να απαντήσει στο διαχρονικό –και ιδεολογικά φορτισμένο για τη ΝΔ– ζήτημα της ιδιοκτησίας. Η διαχείριση του προβλήματος απαιτεί λεπτές ισορροπίες: συνταγματική νομιμότητα, αποκέντρωση και πολιτικό κόστος βρίσκονται σε ανοιχτή σύγκρουση.
Σύμφωνα με πληροφορίες, στο τραπέζι βρίσκεται πρόταση εισαγωγής «δημογραφικής ρήτρας» ως εργαλείου διαφοροποίησης: η δόμηση θα μπορεί να συνεχίζεται υπό προϋποθέσεις σε οικισμούς που εμφανίζουν πληθυσμιακή στασιμότητα ή φθίνουσα πορεία, σε μια προσπάθεια να στηριχθούν οι υποβαθμισμένες περιοχές της ελληνικής περιφέρειας.
Παράλληλα, λαμβάνονται υπόψη και περιβαλλοντικοί περιορισμοί, όπως η φέρουσα ικανότητα του οικοσυστήματος – ειδικά σε περιοχές υψηλής πίεσης, όπως τα νησιά.
Αντιδράσεις βουλευτών – πίεση από τις τοπικές κοινωνίες
Στον εσωτερικό χάρτη της ΝΔ, η αναστάτωση είναι έντονη. Κατά την τελευταία συνεδρίαση της Κοινοβουλευτικής Ομάδας, οι υπουργοί Παπασταύρου και Ταγαράς δέχθηκαν σκληρή κριτική από «γαλάζιους» βουλευτές, που μεταφέρουν κλίμα αναβρασμού από τις εκλογικές τους περιφέρειες. Οι πολίτες, λένε οι βουλευτές, αισθάνονται ότι χάνουν τη δυνατότητα αξιοποίησης της περιουσίας τους και βλέπουν την ακίνητη ιδιοκτησία τους να μετατρέπεται από οικοδομήσιμο οικόπεδο σε… χωράφι χωρίς αξία.
Δεν είναι τυχαίο ότι η κυβέρνηση κινείται με ταχύτητα: επιδιώκει μια «γέφυρα» μέχρι την πλήρη κατάρτιση των τοπικών πολεοδομικών σχεδίων (ΤΠΣ), που βρίσκονται ήδη υπό εκπόνηση. Μέχρι στιγμής, δρομολογούνται 227 ΤΠΣ και 18 ειδικά πολεοδομικά σχέδια, που θα καλύψουν τελικά το 80% της επικράτειας.
Ο στόχος: σταθεροποίηση και ψηφιοποίηση
Κυβερνητικές πηγές σημειώνουν ότι η λύση που θα δοθεί δεν είναι η τελική – αποτελεί μια ενδιάμεση παρέμβαση ώστε να αποσυμπιεστεί η κατάσταση και να αποτραπούν κοινωνικές εντάσεις. Ταυτόχρονα, συνεχίζεται η ψηφιοποίηση του Κτηματολογίου και η πολυαναμενόμενη κωδικοποίηση της πολεοδομικής νομοθεσίας, για πρώτη φορά σε ενιαίο πλαίσιο.
Το διακύβευμα είναι σαφές: το κράτος να αποκτήσει επιτέλους ξεκάθαρους κανόνες χωροταξίας, χωρίς να ακυρώνει προσδοκίες δεκαετιών σε πολίτες που επένδυσαν στις μικρές τους πατρίδες.
